เครื่องหมายราชการ สัญลักษณ์

สัญลักษณ์  หน่วยบัญชาการนาวิกโยธิน

               ในยุคที่ น.อ.สนอง นิสาลักษณ์  ดำรงตำแหน่ง ผบ.นย. เมื่อประมาณปี พ.ศ.๒๕๐๒ ท่านได้ดำริให้ฝ่ายอำนวยการของ นย. ช่วยกันคิดออกแบบเครื่องหมายของหน่วยบัญชาการนาวิกโยธินขึ้นมา เพราะในขณะนั้นก็มีหน่วยของกองทัพเรือที่มีเครื่องหมายแล้ว ๔ หน่วย คือเครื่องหมายของกองทัพเรือ เครื่องหมายของกรมอุทกศาสตร์ เครื่องหมายของกรมสรรพาวุธทหารเรือ และเครื่องหมายของราชนาวิกสภา  ตามประกาศในราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ ๕๖ ฉบับลงวันที่ ๑๑ มีนาคม พ.ศ.๒๔๘๒ หน้า ๒๓๗๘ –๒๓๗๙  ฝ่ายอำนวยการของ นย. จึงให้ ร.ท.สุจิตต์ บุนนาค ซึ่งเพิ่งกลับจากศึกษาหลักสูตร BASIC COURSEเมืองควอนติโก้ รัฐเวอร์จิเนียร์ ประเทศสหรัฐอเมริกา  ร่วมกันพิจารณาออกแบบด้วย ซึ่งการออกแบบได้ยึดถือเอาเครื่องหมายของ นย.สหรัฐฯ เป็นตัวอย่าง ซึ่งเป็นรูปครุฑปีกลู่ มีลักษณะคล้ายนกอินทรีเกาะบนลูกโลก บรรจุแผนที่ประเทศไทยและเส้นรุ้งเส้นแวงทับบนสมอเรือและสายสมอ ทหาร นย. ได้ใช้เครื่องหมายนี้ติดที่หน้าหมวกกระบังอ่อนสีกากีแกมเขียวเหมือนกับ นย.สหรัฐฯ

               เนื่องจากเครื่องหมายนี้เป็นเครื่องหมายที่ใช้กันภายใน นย. อย่างไม่เป็นทางการ ต่อมาจึงมีผู้คิดแบบของเครื่องหมายแตกต่างกันไปจากของเดิม โดยรูปครุฑบางแบบจะมีลักษณะปีกตรง และบางแบบปีกงอนเหมือนตราครุฑแผ่นดิน ในช่วงหลัง นย. ส่วนใหญ่จะนิยมใช้ครุฑปีกงอน เนื่องจากมีลักษณะเป็นแบบไทย เหมือนตราแผ่นดิน

               เครื่องหมายนี้ได้ถูกใช้เป็นเครื่องหมายประจำส่วนราชการ นย. อย่างไม่เป็นทางการมาจนถึงปี พ.ศ.๒๕๒๓ นย. จึงได้เสนอ ทร. ตามบันทึก นย. ที่ กห ๐๕๓๖/๗๙๗ ลง ๑๙ ส.ค.๒๓ เรื่อง ภาพเครื่องหมายราชการของ นย.

               ในวันที่ ๒๕ มิถุนายน พ.ศ.๒๕๒๕ ทร. ได้มีบันทึกถึง นย. ให้พิจารณาทบทวน เครื่องหมายราชการที่เสนอไว้แล้วว่าจะเปลี่ยนแปลงแก้ไขประการใดหรือไม่ ซึ่ง นย. ได้ยืนยันตามที่เสนอไว้เดิม ตามบันทึก นย. ที่ กห ๐๕๓๖/๖๒๐ ลง ๑ ก.ค. ๒๕ และ ทร. ได้รวบรวมภาพเครื่องหมายราชการของหน่วยต่างๆ ใน ทร. เสนอ บก.สูงสุด เมื่อ ๑๑ กุมภาพันธ์ ๒๕๒๖ และได้รับอนุมัติให้ใช้ เป็นเครื่องหมายราชการของ กรมนาวิกโยธิน เมื่อ ๒๘ ธันวาคม ๒๕๒๗ ตามประกาศใน ราชกิจจานุเบกษา ฉบับพิเศษ หน้า ๒๖ เล่มที่ ๑๐๑ ตอนที่ ๑๙๕ ลงวันที่ ๒๘ ธันวาคม ๒๕๒๗ และได้ใช้เป็นเครื่องหมายของหน่วยบัญชาการนาวิกโยธินมาจนถึงปัจจุบัน